Beslenme okuryazarlığı, insanların doğru beslenme tercihleri yapabilmesi için beslenme bilgilerini değerlendirme ve uygulama için yeterli beceri seviyesine sahip olma olarak tanımlamaktadır. Gıda okuryazarlığı ise bilimsel kaynaklarda çoğunlukla beslenme okuryazarlığı kavramı ile aynı anlamda kullanılmasına rağmen aslında gıda seçimlerinizin sağlığımız, çevremiz ve ekonomi üzerindeki etkisini anlama becerisi olarak tanımlanmakta ve beslenme okuryazarlığını da kapsamaktadır. Güvenilir, dengeli ve yeterli gıda ile beslenme, insanların sağlığının gelişimine fayda sağlamakta ve kronik hastalıkların önlenmesinde olumlu etkiler göstermektedir. Dolayısıyla gıda okuryazarlığının ve günlük hayatta pratik olarak uygulanmasını destekleyen eğitim programlarının sağlığın korunması ve geliştirilmesi için önemli olduğu ortaya çıkmaktadır.
Eğitim Hedefleri
Bu faaliyeti başarı ile tamamlayan her kursiyer;
- Okuryazarlık terimi hakkında bilgi sahibi olur.
- Gıda okuryazarlığı, beslenme okuryazarlığı ve sağlık okuryazarlığının birbiri ile olan ilişkisini ifade edebilir.
- Gıda okuryazarlığının önemli alt bileşenleri hakkında bilgi sahibi olur.
- Beslenme terimini bilir ve kronik hastalıkların önlemesinde sağlıklı beslenmenin önemine dair bilimsel bilgiye sahip olur.
- Türkiye ve Dünya’daki en yaygın hastalıkların beslenme ile olan ilişkisini kavrar.
- Sağlıklı beslenme tabağının bileşenleri hakkında bilgi sahibi olur.
- Sağlıklı beslenme tabağının fiziksel aktivite ve sıvı tüketimi ile ilişkisini açıklar.
- Sağlıklı beslenme tabağında yer alan besin gruplarından sebze, meyve, tahıl ürünleri, protein kaynakları, süt ve süt ürünlerinin çeşitleri ve sağlığa sağladığı faydalar hakkında bilgi sahibi olur.
- Sıvı tüketiminin önemi ve tüketilecek sağlıklı içecekler hakkında bilgi sahibi olur.
- Ultra işlenmiş gıdalar ve sağlığa etkileri hakkında bilgi sahibi olur.
- Tuz kullanımı ve sağlık arasındaki ilişkiyi bilir.
- Sağlıksız beslenmenin hayat kalitesine olumsuz etkisi hakkında farkındalık kazanır.
- Şekerli içeceklerin sağlık üzerindeki etkisini bilir.
- Fiziksel aktivite, egzersiz ve sedanter davranış terimlerinin bilimsel tanımı ve birbirlerinden farkını anlar.
- Sağlıklı beslenme tabağı doğrultusunda menü planlaması yapabilir.
- Sezgisel beslenme ve yeme farkındalığı konusunda bilinçlenir.
- Prof. Dr. Aziz Sancar ve önemli bilim insanlarını sağlıklı beslenmeye bakış açıları hakkında genel kültür sahibi olur.
- Farklı tüketicilerin ve yaş gruplarının beslenme gereksinimleri konusunda bilgi sahibi olur.
- Besin etiketlerini okuyabilme, anlayabilme ve sonucunda da sağlıklı bir gıda seçimi yapma becerisine sahip olur.
- Gıda hazırlama becerilerinin önemi hakkında bilgi sahibi olur.
- Gıda israfını önlemek için uygun davranış ve beceriler sergiler.
- Gıda etiketleri ve etiketlerde olabilecek ya da olamayacak bilgi ve ifadeler hakkında bilgi sahibi olur.
- Taklit ve tağşiş terimlerini bilir.
- Tavsiye edilen tüketim tarihi (TETT) ile son tüketim tarihi (STT) arasındaki farkı bilir.
- Karbonhidrat, protein, yağlar hakkında temel bilgiye ve enerji içeriklerine yönelik farkındalık sahibi olur.
- Çözünebilen ve çözünemeyen posa ile bulaşık süngeri metaforunu anlar.
- Doymuş ve doymamış yağ asitleri hakkında temel bilgiye sahip olur.
- Gıda etiketindeki sağlık beyanının nasıl olması gerektiği ve ne anlama geldiğini bilir.
- Gıda güvenliği ve güvenli gıda hakkında bilgi sahibi olur.
- Gıda güvenliği ve gıda güvencesi arasındaki farkı anlar.
- Bulaşma, hijyen ve çapraz bulaşma hakkında bilgi sahibi olur. Gıdalarda bulunabilecek mikrobiyolojik, fiziksel ve kimyasal tehlikeleri bilir.
- Gıda alerjenlerini sınıflandırabilir.
- Gıdaların depolanması, soğutulması, ısıtılması, çözdürülmesi işlemleri ve bunların doğru bir şekilde yapılmasının sağlık ile ilişkisini bilir.
- Alo 174 güvenli gıda hattı ve bilgi, öneri ve şikâyetler için diğer iletişim kanalları hakkında bilgi sahibi olur.
- Temizlik ve dezenfeksiyon terimlerinin farkını bilir.
- Yiyecek satın alma, depolama, hazırlama ve pişirme yöntemleri hakkında bilgi sahibi olur.
- Çeşitli gıda maddelerinin uygun saklama koşulları hakkında bilgi sahibi olur.
- Slow food akımı, prebiyotik, füzyon mutfak vb. güncel kavramlar hakkında genel kültür sahibi olur.
- Okullarda menü planlamasının temel ilkelerini bilir.
- Öğrencilerin sağlığını koruma adına alınması gereken önlemler ve dikkat edilmesi gereken hususları bilir.
- Eğitim kurumlarında satışı uygun ve uygun olmayan gıdalar hakkında bilgi sahibi olur.
- Özel durumlarda -diyabet, çölyak, laktoz intoleransı, besin alerjileri- beslenme konusunda bilgi sahibi olur.
- Yeme bozuklukları hakkında genel kültür sahibi olur.
- Vejetaryenlik ve çeşitleri hakkında bilgi sahibi olur.
- Özel günlerde hazırlanabilecek sağlıklı menüler hakkında tavsiyede bulunabilir.
Eğitime Kimler Katılmalı?
Bakanlığımıza bağlı okul ve kurumlarda görev yapan tüm öğretmenler ve okul yöneticileri
Gıda Okuryazarlığı Semineri
1- Sağlıklı Beslenme video
(12dk 43sn)
Bu ders bir video içeriğidir.
2- Sağlıklı Beslenme ve Besin Grupları video
(24dk 16sn)
Bu ders bir video içeriğidir.
3- Gıda Okuryazarlığı ve Gıda Etiketleri video
(18dk 33sn)
Bu ders bir video içeriğidir.
4- Gıda Güvenliği video
(26dk 38sn)
Bu ders bir video içeriğidir.
5-Sağlıklı Gıda Hazırlama ve Pişirme Yöntemleri video
(29dk 48sn)
Bu ders bir video içeriğidir.
6-Okullarda Sağlıklı Beslenme ve Özel Durumlarda Beslenme video
(25dk 21sn)
Bu ders bir video içeriğidir.